ساعت کوارتز بهتر است یا مکانیکی؟

اگراز علاقمندان ساعت مچی در رابطه با موومنت های مکانیکی بپرسید ساعت ها با علاقه فراوان میتوانند برایتان از جذابیت این موتورها سخن میگویند. اگر فنی باشند کارکرد این موتورها و ارتباط قطعاتشان را برایتان شرح میدهند و از نوآوری و پیچیدگی های عجیب و غریب این موومنت ها بعد از گذشت قرن ها از معرفی اش تعریف میکنند! واقعا هم دنیای ساعت های مکانیکی دنیای جذابیست و هر روز هم جذابتر میشود. اما سوال اصلی این است کدام برایتان مناسب تر است؟ کوارتز یا مکانیکی؟

این مقاله را به سه بخش تقسیم کرده ایم تا راحت تر مطلب موردنظرتان را بیابید، جهت مطالعه بخش مورد نظر کافیست روی تیتر های موجود در جدول زیر کلیک کنید:

1- ساعت مکانیکی ( اتوماتیک یا دستی ) چطور کار میکند؟

ساعت های مکانیکی به طور کلی به دو بخش تقسیم میشوند، اتوماتیک و منوال. این ساعت ها بدون نیاز به منبع انرژی خارجی مثل باتری کار میکنند و نیروی خود را به بیان خلاصه از حرکت و چرخش تامین میکنند. این حرکت میتواند چرخش کراون یا دسته کوک ساعت جهت کوک کردن باشد که به این ساعت ها دستی یا منوال وایند ( Manual Wind ) میگویند، یا میتواند حاصل حرکت دست شما و چرخش روتور ساعت باشد که به این ساعت ها اتوماتیک یا سلف وایند ( Self Wind ) گفته میشود.

کارکرد هر دو این موومنت ها از یک قالب کلی پیروی میکند و حاصل قطعات متنوعی ست که در پایین توضیح داده ایم:

شاه فنر یا Mainspring: انرژی جنبشی حاصل از کوک شدن ساعت در یک فنر فلزی مطابق تصویر زیر ذخیره میشود. هر چقدر انرژی بیشتری ذخیره شود این فنر سفت تر و جمع تر میشود.

مجموعه چرخ دنده یا Gear train: با مصرف شدن انرژی ذخیره شده، فنر به مرور باز میشود و انرژی آزاد شده را به مجموعه ای از چرخ دهنده ها انتقال میدهد.

چرخ دنگ یا Escapement: اسکیپمنت یا چرخ دنگ وظیفه کنترل انرژی را بر عهده دارد. در حقیقت میزان دقیق آزاد شدن انرژی را این قطعه مشخص میکند، این همان صدای تیک تیک ای است که از ساعت میشنوید! البته این چرخ دنگ به شکل های مختلفی در ساعت های مکانیکی استفاده میشود.

چرخ تعادل یا Balance wheel: چرخ تعادل همان قلب ساعت است! این قطعه را همان پاندول ساعت های قدیمی در نظر بگیرید. حرکت به جلو و عقب پیوسته چرخ تعادل باعث حرکت عقربه ها میشود.

چرخ دنده صفحه یا Dial train: دایل ترین وظیفه انتقال انرژی آزاد شده از چرخ تعادل به عقربه های ساعت را دارد که نتیجه حرکت پیوسته و دقیق عقربه به واسطه این قطعه است.

دسته کوک یا Crown: با کوک کردن ساعت به وسیله کراون انرژی در فنر ذخیره خواهد شد. این همان سیستمی ست که ساعت های منوال وایند جهت نیرو گرفتن از آن استفاده میکنند. البته کوک دستی میتواند در ساعت های اتوماتیک هم وجود داشته باشد.

روتور Rotor: روتور را در پشت ساعت های اتوماتیکی که کیس بک باز و قابل نمایش دارند به راحتی مشاهده خواهید کرد. این قطعه یک وزنه ی فلزی ست که در اثر حرکت دست و چرخش به موومنت ساعت انرژی میبخشد.

2 – ساعت کوارتز چطور کار میکند؟

توضیح کارکرد موتورهای کوارتز در ساعت برخلاف بخش قبل نیاز به معرفی قطعات مختلف ندارد! قلب تپنده موومنت کوارتز همانطور که از نامش هم پیداست کریستال کوارتز است. کوارتز کریستال با ظاهری شبیه به شیشه وقتی تشکیل میشود که مولکول های دی اکسید سیلیکون به شکل مشخصی در کنار هم قرار گیرند.

جریان یافتن الکتریسیته در کوارتز کریستال باعث ارتعاش آن میشود. با تنظیم فرکانس این ارتعاشات به یک ارتعاش در ثانیه میتوان ثانیه شمار را به شکل درست به حرکت در آورد. الکتریسیته مورد نیاز برای تامین ارتعاشات هم از باتری تامین میشود.

3- کدام یک برای من مناسب تر است؟ ساعت مکانیکی بهتر است یا کوارتز؟

همانطور که در ابتدا هم اشاره کردیم علاقمندان دنیای ساعت عموما پاسخشان به این سوال قرار است شما را به انتخاب ساعت های مکانیکی وا دارد. اما در نهایت پاسخ به این سوال به استفاده و انتظارات شما برمیگردد.

ساعت های کوارتز عموما ارزانتر هستند و نیاز به تعویض باتری در بازه ی زمانی مشخص دارند، در ساعت های مکانیکی هرچند نیازی به تعویض باتری نخواهید داشت اما اگر بخواهید درست از ساعتتان نگهداری کنید باید سرویس ساعتتان را هم در نظر داشته باشید.

ساعت های کوارتز را اگر طی مدت مشخصی استفاده نکنید نیازی به کوک کردن یا تنظیم مجدد نخواهند داشت، در ساعت های مکانیکی میزان مشخصی از انرژی ذخیره میشود و تنها زمان مشخصی میتواند توان مورد نیاز برای حرکت عقربه ها را فراهم کند. به طور مثال اگر پاور ریزرو یا میزان نگهداری شارژ یک ساعت مکانیکی 40 ساعت باشد و شما ساعت را با شارژ کامل بلا استفاده بگذراید با سپری شدن 40 ساعت ساعتتان از حرکت می ایستد و نیاز به کوک و تنظیم مجدد خواهد داشت.

برخلاف باور عمومی ساعت های کوارتز حتی در ارزان ترین حالت ممکن هم قرار است از اغلب ساعت های مکانیکی دقیقتر باشند! اگر دقت برایتان اولویت است مطمئنا انتخابتان را به سمت ساعت کوارتز جهت دهید.

همه این ها را گفتیم تا در پاراگراف آخر عنوان کنیم که اگر به واقع و حقیقتا علاقمند به دنیای ساعت هستید در میان ساعت هایتان حداقل یک ساعت مکانیکی قرار دهید. اینکه ساعت های مکانیکی پس از سالیان دراز همچنان حاضر هستند یک اتفاق نیست! ساعت سازی به شیوه سنتی یک هنر است. اگر باور ندارید کافیست یک ویدیو کوتاه از سرویس و تعمیر یک ساعت مکانیکی رده بالا تماشا کنید. اینکه انبوهی از قطعات مکانیکی در هارمونی کامل عمل میکنند تا یک عقربه پیوسته به حرکت درآید کم از شعری دلنشین و نقاشی ای چشم نواز ندارد! پس لطفا در حفظ و نگهداری این هنر دیرینه کوتاهی نکنید…